Bức tranh “Chúa Giêsu bị những người lính chế nhạo”

THÊM MỘT TÁC PHẨM “GÂY SỐC” CỦA MANET...

Trong suốt sự nghiệp của mình, Édouard Manet (1832-1883) đã gây sốc và gây hoang mang cho công chúng bằng kỹ thuật táo bạo và cách tiếp cận chủ đề phi chính thống của mình. Trước các chủ đề tôn giáo cũng vậy, tác phẩm mới ra đời nào của ông, cũng gây tranh cãi, có khi là phẫn nộ...

Bức tranh “Chúa Giêsu bị những người lính chế nhạo” vẽ năm 1865 này của ông cũng vậy. Trong tranh, Manet miêu tả Chúa Giêsu “rất con người và dễ bị tổn thương”. Chẳng có hào quang, chẳng toả sáng. Cũng chẳng có chút bi tráng hay thánh thiêng. Trước mắt người xem, chỉ là một con người bình thường, nhợt nhạt, tàn tạ, và hơi có phần thụ động. Chỉ có đôi mắt, là nhìn lên đâu đó, xa xăm, như không nghe thấy những lời chế nhạo thô lỗ của những người chung quanh...

Những người phản đối Manet, chủ yếu tấn công vào “mưu đồ tước bỏ Thần tính” nơi hình tượng Chúa Giêsu. Tuy nhiên, Manet có lý của mình. Theo ông, công cuộc cứu chuộc của Chúa, chỉ thực sự có ý nghĩa, khi người phải chịu khổ nạn nơi trần thế, như một con người bình thường. Đó không phải là một cuộc “trình diễn”. Đó là cái giá mà Chúa Con phải trả khi nhập thể làm người. Chính bằng sự trả giá đó, Người thức tỉnh lương tri nhân loại. Và đó là nền tảng của “chương trình Cứu độ”...

Cách nghĩ và cách thể hiện như vậy của Manet, thực tế, đã có ảnh hưởng lớn. Qua thời gian, đã trở thành cách nghĩ, cách thể hiện phổ biến, nơi nghệ thuật Công giáo hiện đại. Chính sự bình thường đó, đã nhấn mạnh vào ý nghĩa thiêng liêng của mọi sự sống. Và điều đó, đã góp phần nhân bản hoá đời sống xã hội...

Người Công giáo nào cũng có thể nói “Kính Chúa, yêu người”. Nhưng “yêu người”, bao giờ cũng khó khăn, trong khi, đó là điều kiện đầu tiên, căn bản nhất của sự tỏ lộ lòng “kính Chúa”...!

Bức tranh này của Manet, hiện đang được lưu giữ tại phòng trưng bày trong Học viện nghệ thuật Chicago, Hoa Kỳ

Nguyên Hưng

(Trích từ sổ tay nghệ thuật Công giáo-2014)