MUỐI MÀ NHẠT ĐI...
JB. Nguyễn Văn Ninh
(Tp.HCM)
Hôm nay đọc báo, bất ngờ đọc được tin anh nhảy xuống
sông cứu cô gái, chung quanh là một đám đông nhốn nháo, tự nhiên tôi rùng mình.
Không phải vì quá lo lắng cho anh hay cô gái, dù sao thì mọi chuyện đã thành
công, anh cứu được cô gái. Điều khiến tôi rùng mình bởi một ý nghĩ chợt đến, nếu
ở vào trường hợp của anh, liệu tôi có nhảy xuống không?
Ngày bé hay đi tắm sông, cũng hay nhảy từ trên cao
xuống. Tuy vậy, đó phải là khúc sông an toàn, không có cọc chông lồi lõm. Tôi
rùng mình khi nghĩ rằng lúc nhảy xuống cứu cô gái đó, sẽ có những tảng đá, những
cọc nhọn, những gốc cây lô nhô… Thật khủng khiếp với những thứ tôi mường tượng
ra!
Tôi tưởng tượng ra đủ thứ rủi ro rình rập mình nếu
nhảy xuống cứu cô gái. Thật bi hài! Nếu là thực tế thì có lẽ cô gái đã bị người đưa đò Charon trong thần thoại Hy
lạp đem đi trước khi tôi suy nghĩ xong. Nói dông dài mãi có lẽ cũng phải đi đến
một kết luận cuối cùng: Trong trường hợp là chàng trai, tôi không chắc mình sẽ
dám nhảy xuống để cứu cô gái. Chỉ mong sao lúc đó tôi sẽ hành động theo một bản
năng tiềm ẩn sót lại đâu đó. Mong thay!
Tự hỏi nếu không dám nhảy xuống cứu cô gái, mà tôi
là một phần tử trong cái đám đông đứng nhìn và la hét khi chứng kiến một cô gái
giãy dụa chờ chết, đâu là điều khác biệt giữa chúng tôi và chàng trai? Sẽ có rất
nhiều đáp án ngoài chuyện biết bơi hay không. Vì chàng trai kia can đảm, chàng
trai kia yêu người, có lòng trắc ẩn. Và chúng tôi, ngược lại, là những kẻ nhát
đảm, không yêu người đủ... Điều đó hoàn toàn có cơ sở. Điều đó có thể đúng,
nhưng không hiểu sao tôi bỗng bồi hồi. Có lẽ có một lý do khác nữa, một lý do
nào đó ẩn sâu trong cái bề ngoài là vô cảm, là nhát đảm, là tính toán đó.
Trong tác phẩm “Giết
con chim nhại” của nhà văn Harper Lee, có kể về một vụ kiện giữa người da
trắng và người da đen. Quan tòa đã xử người da đen thua kiện chỉ vì anh ta
không đưa ra được bằng chứng khách quan chứng minh mình vô tội. Ai cũng thấy
rành rành đó là một bản án bất công. Khi quan tòa tuyên án anh chàng da đen có
tội, có một số cô cậu bé đến xem vụ xét xử đã bật khóc nức nở.
Dill là một cậu bé tinh nghịch, lì lợm, dám bỏ nhà
đi bụi đời vì ba mẹ không quan tâm đến cậu. Còn Jem luôn cố gắng trở nên một
quý ông bản lĩnh như bố mình. Cậu mong muốn sẽ làm một luật sư tốt như bố vậy,
và cậu luôn chứng tỏ cho em gái cậu thấy điều đó. Đứng trước sự bất công đó,
hai cậu bé luôn tỏ ra mạnh mẽ cuối cùng đã phải bật khóc.
Xã hội miền Nam nước Mỹ những năm 1930 vẫn còn phân
biệt chủng tộc. Một người da trắng kiện một người da đen, nếu người da đen
không có bằng chứng rõ ràng để biện hộ thì anh ta thua kiện là điều hết sức
bình thường. Cả một xã hội vận hành theo ý thức hệ đó. Có những người thấy rõ
là bất công nhưng họ không đấu tranh, họ chấp nhận một cuộc sống như nó vốn là.
Hòa theo nó. Chảy theo nó. Lâu dần không còn sức phản kháng nữa. Họ như những
thứ lềnh bềnh trôi trên một dòng sông. Nhẹ nhàng. Lơ đãng. Vô tư lự. Hời hợt. Mặc
dòng đời cuốn đi đâu thì đi, miễn sao họ vẫn trôi chứ không bị chìm. Phải, chỉ
vậy thôi, chỉ cần họ không bị tổn hại, chỉ cần họ an toàn. Cuộc sống như thế
nào họ không quan tâm. Thế nên họ không khóc.
Tôi hay đa phần đám đông xôn xao trên cầu cũng vậy.
Không phải là họ không còn xúc động nhưng bản năng hành động của một con tim có
thể đã bị tê liệt từ lâu. Bởi một lối sống tìm kiếm sự an toàn, luôn “phòng ngự”.
Một lối sống an nhàn, hời hợt, không thao thức, khắc khoải với những giá trị đẹp
của cuộc đời. Có lẽ câu nói của Elie
Wiesel ứng với đa phần đám đông trong trường hợp này: “Trái ngược với yêu không hẳn là ghét mà là sự hời hợt”.
Chàng trai là một người tốt. Chính anh đã chia sẻ
trên báo Tuổi trẻ rằng: “Cứu sống được mạng sống con người là tôi vui rồi”. Những
kinh nghiệm sống đầy nhiệt huyết mỗi ngày đã giúp anh hành động mà chẳng chần
chừ tính toán thiệt hơn. Một trái tim luôn đập với những khắc khoải, được nuôi
dưỡng bởi niềm say mê, nhiệt huyết với cuộc đời, hẳn đã giúp cho chàng thanh
niên kia dễ dàng quyết định nhảy xuống dòng sông cứu cô gái hơn.
Nói về những thao thức khắc khoải với cuộc đời, hình
như đao to búa lớn quá. Nhưng gượm đã… Khắc khoải đó cũng chính là tấm lòng của
một người mẹ ngày ngày đi bán vé số cho con ăn học, chỉ mong sao nó thoát được
cái nghèo đeo bám. Đó cũng là nỗi lòng của một người thầy tìm mọi cách để dạy dỗ
những đứa học trò sao cho thật tốt. Một cậu bé mỗi ngày cố gắng chăm chỉ học
hành để được lãnh thưởng. Một tội nhân mong sao đến ngày được tự do để làm lại
cuộc đời... Vâng, khắc khoải đó, đơn giản thôi, chỉ cần là một tâm hồn luôn thao
thức để làm những điều tốt đẹp, mang lại ý nghĩa cho ơn gọi cuộc đời mình.
Luôn khắc khoải, phải chăng là không yên, là luôn
tìm cách vươn lên mà không chấp nhận thực tại? Nói đến chuyện thao thức khắc
khoải với cuộc đời, chợt nhớ lại lời kinh cầu thánh Martinô: “Xin cho con biết bắt chước các nhân đức
ngài mà yên vui trong địa vị Chúa đã đặt”.
“Yên
vui trong địa vị Chúa đã đặt”, những người để cuộc đời mình trôi lềnh bềnh trên
dòng đời có thể bám vào đó và biện hộ cho mình. Thế nhưng, không phải vậy! Thánh
Martinô không hề là một người “yên vui” theo kiểu đó. Nếu ngài chấp nhận cái
yên vui đó, thì sao cả cuộc đời ngài lại dính vào những phiền phức rắc rối khi
giúp đỡ những người nghèo, và ngay cả thú vật? Hết lần này lượt nọ, cha bề trên
đã can ngăn ngài đón những người nghèo vào tu viện, vì gây ra sự lộn xộn, nhếch
nhác trước những vị khách sang trọng, quý phái đến thăm tu viện. Thánh Martinô
vốn đạo đức thánh thiện nhưng lại chấp nhận để người khác la rầy vì cho rằng
ngài làm phiền, gây lộn xộn cộng đoàn. Một cách tự nhiên, điều đó thật khó chịu.
Ngài đã vâng lời bề trên, nhưng bằng mọi cách ngài vẫn cứ mang lấy những rắc rối
khi cứ lo cứu giúp những người nghèo. Ngài yên vui trong ơn gọi làm một tu sĩ sống
khó nghèo, khiêm nhường, nhỏ bé. Nhưng ngài cũng không hề “yên vui” tí nào khi
say mê ý nghĩa cuộc đời mình trong ơn gọi nâng đỡ những người khốn cùng.
0 Nhận xét